Giống trôi nổi "đột lốt" giống được công nhận, người dân trồng chanh leo rơi vào thảm cảnh
Cây chanh leo tại Sơn La đang đứng trước nguy cơ bị xóa sổ sau những năm tháng thắng lợi rực rỡ
Một loại giống chanh leo không rõ nguồn gốc, phát triển rất kém mới được trồng tại xã Chiềng Lương (Ảnh: st)
Cuối năm 2017, cây chanh leo bắt đầu được trồng tại Sơn La. Công ty Cổ phần Nafoods Tây Bắc (Nafoods Tây Bắc) đưa giống vào sản xuất tại đây, trên cơ sở liên kết với HTX và bao tiêu sản phẩm cho người dân. Đến năm 2019, chanh leo của Nafoods Tây Bắc đã khẳng định được chỗ đứng của mình, gây nên tiếng vang lớn. Diện tích trồng cây chanh leo tại Sơn La đạt trên 3.000 ha.
Trước sự thành công của cây chanh leo Nafoods Tây Bắc, từ giữa năm 2018, rất nhiều đại lý thu mua quả chanh leo cũng bắt đầu mọc lên. Không chỉ tranh thu mua nguyên liệu với Nafoods Tây Bắc, mà các đại lý này còn cung cấp cả giống chanh leo cho người dân. Đây chính là bước đầu khiến người dân rơi vào thảm cảnh như bây giờ. Giống của các đại lý cung cấp cho người dân đa số là giống trôi nổi, không có nguồn gốc rõ ràng. Điều này rất nguy hiểm. Hậu quả nghiêm trọng cuối cùng đã xảy ra, hàng loạt vùng trồng chanh leo tại Sơn La đứng trước nguy cơ bị xóa sổ do dịch bệnh hoành hành.
Vào thời gian hoàng kim từ cuối năm 2017 – 2018, giống chanh leo được Nafoods Tây Bắc cung cấp và bao tiêu sản phẩm, người dân xã Chiềng Lương đã có cơ hội đổi đời, thu nhập từ 300 – 400 triệu đồng/ha/năm. Nhưng từ giữa năm 2018 đến nay, khi các đại lý bắt đầu cung cấp giống chanh leo, người dân Chiềng Lương lại phải đối mặt với hàng trăm ha chanh leo bị nhiễm bệnh. Người dân tin vào lời quảng cáo về giống chanh leo “nhập khẩu chất lượng cao” và mua với giá 45.000 – 50.000 đồng/cây. Trong khi đó, giống chanh leo do Nafoods Tây Bắc cung cấp chỉ có 30.000 đồng/cây. Giờ thì kết quả của giống chanh leo “nhập khẩu chất lượng cao” này đem về khá “đắng”.
Điều đáng lo ngại là hiện nay vẫn có không ít hộ dân mua các giống chanh leo trôi nổi để trồng. Nguy hiểm hơn khi một số hộ có vườn chanh leo bị bệnh từ năm 2019 vẫn giữ lại với hi vọng “còn nước còn tát”, sử dụng các loại thuốc để chữa trị, khiến dịch bệnh có nguy cơ lây lan trên diện rộng.
Hàng loạt giống chanh leo trôi nổi “đột lốt” giống Đài Nông 1
Cục Trồng trọt cho biết, theo Quyết định số 4538/QĐ-BNN-TT ngày 05/11/2015 của Bộ trưởng Bộ NN&PTNT, hiện nay cả nước chỉ có duy nhất giống chanh leo LPH04 (Đài Nông 1) cho sản xuất tại vùng Tây Nguyên và các tỉnh vùng miền núi phía Bắc, Bắc Trung Bộ là được công nhận giống chính thức. Và đây cũng chính là loại giống duy nhất mà Nafoods Tây Bắc đưa vào sản xuất tại Sơn La.
Trước sự thành công của cây chanh leo Nafoods Tây Bắc, từ giữa năm 2018, rất nhiều đại lý thu mua quả chanh leo cũng bắt đầu mọc lên. Không chỉ tranh thu mua nguyên liệu với Nafoods Tây Bắc, mà các đại lý này còn cung cấp cả giống chanh leo cho người dân. Đây chính là bước đầu khiến người dân rơi vào thảm cảnh như bây giờ. Giống của các đại lý cung cấp cho người dân đa số là giống trôi nổi, không có nguồn gốc rõ ràng. Điều này rất nguy hiểm. Hậu quả nghiêm trọng cuối cùng đã xảy ra, hàng loạt vùng trồng chanh leo tại Sơn La đứng trước nguy cơ bị xóa sổ do dịch bệnh hoành hành.
Vào thời gian hoàng kim từ cuối năm 2017 – 2018, giống chanh leo được Nafoods Tây Bắc cung cấp và bao tiêu sản phẩm, người dân xã Chiềng Lương đã có cơ hội đổi đời, thu nhập từ 300 – 400 triệu đồng/ha/năm. Nhưng từ giữa năm 2018 đến nay, khi các đại lý bắt đầu cung cấp giống chanh leo, người dân Chiềng Lương lại phải đối mặt với hàng trăm ha chanh leo bị nhiễm bệnh. Người dân tin vào lời quảng cáo về giống chanh leo “nhập khẩu chất lượng cao” và mua với giá 45.000 – 50.000 đồng/cây. Trong khi đó, giống chanh leo do Nafoods Tây Bắc cung cấp chỉ có 30.000 đồng/cây. Giờ thì kết quả của giống chanh leo “nhập khẩu chất lượng cao” này đem về khá “đắng”.
Điều đáng lo ngại là hiện nay vẫn có không ít hộ dân mua các giống chanh leo trôi nổi để trồng. Nguy hiểm hơn khi một số hộ có vườn chanh leo bị bệnh từ năm 2019 vẫn giữ lại với hi vọng “còn nước còn tát”, sử dụng các loại thuốc để chữa trị, khiến dịch bệnh có nguy cơ lây lan trên diện rộng.
Hàng loạt giống chanh leo trôi nổi “đột lốt” giống Đài Nông 1
Cục Trồng trọt cho biết, theo Quyết định số 4538/QĐ-BNN-TT ngày 05/11/2015 của Bộ trưởng Bộ NN&PTNT, hiện nay cả nước chỉ có duy nhất giống chanh leo LPH04 (Đài Nông 1) cho sản xuất tại vùng Tây Nguyên và các tỉnh vùng miền núi phía Bắc, Bắc Trung Bộ là được công nhận giống chính thức. Và đây cũng chính là loại giống duy nhất mà Nafoods Tây Bắc đưa vào sản xuất tại Sơn La.
Loại chanh leo không rõ nguồn gốc, được quảng cáo là giống nhập khẩu chất lượng cao (Ảnh: st)
Đầu năm 2019, Nafoods Tây Bắc ghi nhận hàng loạt vụ giống chanh leo trôi nổi nhưng “giả mạo” giống chanh leo Đài Nông 1. Người dân đã mua về trồng trên chính các vùng nguyên liệu liên kết của công ty với HTX. Đa số người mua phải giống chanh leo không đảm bảo chất lượng của các đại lý là bà con đồng bào dân tộc thiểu số, hiểu biết có hạn. Để nâng cao nhận biết cho người dân, Nafoods Tây Bắc khuyến cáo cách phân biệt những giống chanh leo không rõ nguồn gốc xuất xứ như sau:
- Giống chanh leo trôi nổi thường gieo trong các bầu nhựa đơn sơ, được đựng trong các thùng carton. Mặc dù có nhãn mác của công ty Nafoods nhưng khi kiểm tra kỹ, đáy bầu không có chữ dập nổi ghi tên và logo của Nafoods.
- Bầu của các giống trôi nổi không có giá thể mà chỉ có phân và đất, nên rễ rất dễ bị thối. Quan sát sẽ thấy mắt ghép và gốc ghép không đồng nhất với nhau. Hơn nữa, quanh mắt ghép không có lớp băng keo quấn quanh.
- Đặc biệt, một số giống được đựng trong các thùng carton ghi nhãn mác là nhập khẩu nhưng không có nguồn gốc xuất xứ, không có địa chỉ sản xuất và đơn vị nhập khẩu.
Bên cạnh đó, để thảm cảnh dịch bệnh không lặp lại, Chi cục Trồng trọt khuyến cáo người dân chỉ nên sử dụng giống chanh leo theo từng năm. Việc để lưu giống qua năm thứ hai tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, nhất là nguy cơ lưu truyền dịch bệnh.
- Giống chanh leo trôi nổi thường gieo trong các bầu nhựa đơn sơ, được đựng trong các thùng carton. Mặc dù có nhãn mác của công ty Nafoods nhưng khi kiểm tra kỹ, đáy bầu không có chữ dập nổi ghi tên và logo của Nafoods.
- Bầu của các giống trôi nổi không có giá thể mà chỉ có phân và đất, nên rễ rất dễ bị thối. Quan sát sẽ thấy mắt ghép và gốc ghép không đồng nhất với nhau. Hơn nữa, quanh mắt ghép không có lớp băng keo quấn quanh.
- Đặc biệt, một số giống được đựng trong các thùng carton ghi nhãn mác là nhập khẩu nhưng không có nguồn gốc xuất xứ, không có địa chỉ sản xuất và đơn vị nhập khẩu.
Bên cạnh đó, để thảm cảnh dịch bệnh không lặp lại, Chi cục Trồng trọt khuyến cáo người dân chỉ nên sử dụng giống chanh leo theo từng năm. Việc để lưu giống qua năm thứ hai tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, nhất là nguy cơ lưu truyền dịch bệnh.
Cổng Nông Dân
About Đỗ Thị Thúy
Không có nhận xét nào