Hướng dẫn nuôi dưỡng, chăm sóc bò cạn sữa

hời điểm cạn sữa tốt nhất là hai tháng trước khi sinh. Thời gian cạn sữa tốt nhất ở bò là 2 tháng. Đối với bò tơ và bò cao sản thì thời gian này có thể kéo dài hơn. 

Quy trình chăm sóc, thú y

Mục đích của quá trình cạn sữa:

Cạn sữa là một thời gian quan trọng trong chu kỳ sản xuất sữa của bò sữa. Đây là giai đoạn cần thiết cho bò để:

Hồi phục của tuyến vú sau thời gian cho sữa kéo dài.

Thiết lập lại sự cân bằng thần kinh thể dịch.

Tích lũy chất dinh dưỡng chuẩn bị cho chu kỳ sản xuất sữa kế tiếp nhất là chuẩn bị cho việc hình thành sữa đầu.

Tập trung dưỡng chất cho sự phát triển của bào thai trong hai tháng cuối (thời gian thai phát triển nhanh nhất).

Thời gian xử lý và điều trị bệnh viêm vú đặc biệt là các bệnh viêm vú lây nhiễm gây ra do bởi các nhóm vi khuẩn nhóm Streptococcus.

1.2. Thời điểm và thời gian cạn sữa

Thời điểm cạn sữa tốt nhất là hai tháng trước khi sinh. Thời gian cạn sữa tốt nhất ở bò là 2 tháng. Đối với bò tơ và bò cao sản thì thời gian này có thể kéo dài hơn. Người ta nhận thấy thời gian cạn sữa quá ngắn sẽ ảnh hưởng trọng lượng sơ sinh của bê, chất lượng sữa đầu (vì thế bê dễ bệnh hơn, sức đề kháng kém hơn), năng suất lứa sau giảm.

1.3. Các giai đoạn cạn sữa:

Thời gian cạn sữa của bò có thể chia làm 3 giai đoạn chính:

Giai đoạn 1 (tuần lễ đầu tiên sau khi bắt đầu cạn sữa): Giai đoạn cạn sữa an toàn cho bò và xử lý, phòng ngừa bệnh viêm vú cho chu kỳ cho sữa kế tiếp. Phải tuân thủ quy trình cạn sữa và sau khi cạn sữa, bò phải được theo dõi cẩn thận.

Giai đoạn 2 (4 tuần lễ kế tiếp): Giai đoạn bò hồi phục bầu vú và dự trữ dinh dưỡng cơ thể . Bò cần được cho vận động đầy đủ và an toàn.

Giai đoạn 3 (3 tuần lễ trước khi sinh): Giai đoạn tập cho hệ vi sinh vật dạ cỏ quen dần với thức ăn, khẩu phẩn mới (tỉ lệ thức ăn tinh cao hơn). Bò cần được chuyển đến khu nuôi đẻ để theo dõi và chăm sóc.

Chăm sóc thú y cho bò trong giai đoạn cạn sữa chủ yếu là đảm bảo cạn sữa không bị viêm vú, điều trị triệt để bệnh viêm vú (nếu có) và ngăn ngừa các bệnh thường xảy ra trên bò sữa như viêm vú, chướng hơi dạ cỏ, viêm nhiễm đường sinh dục, các rối loạn biến dưỡng (sốt sữa, thiếu khoáng, acid dạ cỏ...), các bệnh về khớp.

1.4. Phương pháp cạn sữa

Nguyên tắc cơ bản của cạn sữa là làm ngừng quá trình tiết sữa (bằng các biện pháp tác động lên hệ thần kinh thể dịch liên quan đến quá trình tiết sữa, thay đổi chế độ dinh dưỡng). Trong giai đọan cạn sữa, nguy cơ bò bị viêm vú lớn hơn giai đọan bò vắt sữa và nguy hiểm hơn vì không được quan sát, kiểm tra hằng ngày. Vì vậy phải chú ý quan sát bầu vú bò trong suốt thời gian bò cạn sữa để can thiệp đúng lúc. Theo các quy định về cách hành xử tốt với bò, phương pháp cạn sữa bằng cách cho bò nhịn ăn, nhịn uống không được phép thực hiện. Vì vậy chỉ áp dụng một phương pháp cai sữa duy nhất là cạn sữa chậm.

Các bước tiến hành khi bò bắt đầu được cạn sữa như sau:

Tác động vào phản xạ tiết sữa của bò: thay đổi địa điểm, thời gian, người vắt sữa.

Giảm dần số lần vắt sữa: từ 2lần/ngày xuống 3lần/2ngày xuống 1lần/ngày rồi 2ngày vắt 1lần.

Thay đổi chế độ dinh dưỡng: giảm lượng thức ăn tinh và tăng dần lượng thức ăn thô xanh và khô chất lượng thấp. Không khuyến cáo áp dụng phương pháp hạn chế nước uống.

Khi bò đã có mức sản xuất thấp nhất (1 -2 kg/con/ngày) thì tiến hành cạn sữa hẳn: vắt thật cạn sữa, sát trùng núm vú, tiếp tục giảm thức ăn; hằng ngày phải tiếp tục sát trùng núm vú; tiếp tục kiểm tra 1 -2 ngày nếu thấy sữa không xuống, bầu vú không sưng đỏ thì sát trùng bầu vú cẩn thận bằng dung dịch sát trùng sau đó bơm một ống Mamifort secado (đây là loại đặc trị sử dụng trong giai đoạn cạn sữa, vì thời gian tồn lưu của thuốc trong mô tuyến vú đến 30 ngày) vào mỗi bầu vú và chuyển bò vào nhóm bò cạn sữa. Trong trường hợp sữa vẫn còn xuống, bầu vú sưng thì phải tiếp tục làm lại từ khâu vắt cạn sữa và cho nhịn ăn, uống triệt để.

Quy trình nuôi dưỡng

Các nguyên tắc nuôi dưỡng

Bò cần cho ăn theo đúng tiêu chuẩn khẩu phần ăn phù hợp với từng giai đoạn của kỳ cạn sữa. Tuy nhiên, cần lưu ý là giai đoạn này, khẩu phần chủ yếu của bò là thức ăn thô xanh. Tỉ lệ thức ăn tinh /thức ăn thô chiếm từ 30 – 35 % là thích hợp.

Giai đoạn 1 (Tuần lễ đầu tiên sau khi bắt đầu cạn sữa):

Giai đoạn này chủ yếu là cạn sữa an toàn cho bò và xử lý, phòng ngừa bệnh viêm vú cho chu kỳ cho sữa kế tiếp. Nâng dần tỷ lệ thức ăn thô xanh trong khẩu phần và chỉ hạn chế lượng nước uống khi thật cần thiết.

Giai đoạn 2 (4 tuần lễ kế tiếp):

Giai đoạn bò hồi phục bầu vú và dự trữ dinh dưỡng cơ thể. Thay thế các loại thức ăn thô chất lượng thấp bằng các loại chất lượng tốt. Giai đoạn này cũng là giai đoạn điều chỉnh thể trạng bò thích hợp. Bò phải có thể trạng tốt nhưng không quá mập để tránh tình trạng đẻ khó. Điểm thể trạng bò đạt trung bình từ 3 – 3,7. Hạn chế lượng thức ăn ủ chua không quá ½ lượng thức ăn thô xanh tính theo vật chất khô.

Giai đoạn 3 (3 tuần lễ trước khi sinh):

Giai đoạn cuối này là giai đoạn tập cho bò ăn các loại thức ăn, khẩu phần ăn mà bò sẽ được nuôi dưỡng trong giai đoạn mới đẻ. Mục đích là giúp cho hệ vi sinh vật dạ cỏ quen dần với thức ăn, khẩu phẩn mới (tỉ lệ thức ăn tinh cao hơn). Giai đoạn này cần phải điều chỉnh hàm lượng dinh dưỡng trong khẩu phần cao hơn vì trong giai đoạn này bò ăn kém vì độ ngon miệng giảm. Lượng thức ăn tinh hạn chế ở mức 1% trọng lượng cơ thể bò. Hạn chế thức ăn ủ chua. Trong một số trường hợp có thể tiêm bổ sung Vitamin E và Selenium.

Theo tamnong.pnn.vn